Werkgeversaansprakelijkheid in vogelvlucht

Op grond van artikel 7:658 van het Burgerlijk Wetboek is de werkgever gehouden om te zorgen voor een veilige werkplek voor haar werknemers. Schiet de werkgever in die zorgplicht tekort, dan is zij verplicht om de schade te vergoeden die werknemers daardoor leiden.

Er is veel rechtspraak gewezen over de reikwijdte van de zorgplicht van de werkgever.
Die zorgplicht wordt gekoppeld aan de zeggenschap die de werkgever heeft over de werkplek en de werkzaamheden. Beide begrippen, werkplek en werkzaamheden, worden door rechters ruim uitgelegd. Zo besliste de Hoge Raad dat de werkgever aansprakelijk was in het geval een werknemer letsel opliep terwijl hij na afloop van zijn werkzaamheden op een bouwterrein van zijn eigenlijke werkplek naar de bouwkeet liep. De Hoge Raad overwoog dat het hele bouwterrein tot de werkplek behoorde. In het algemeen heeft de Hoge Raad geoordeeld dat tot de werkplek behoort 'iedere plaats die in verband met het verrichten van arbeid wordt of pleegt te worden gebruikt'.

Ook het begrip werkzaamheden wordt ruim uitgelegd. Bekend is de uitspraak van de Hoge Raad over een werknemer die opdracht had gekregen op een bepaald dak werkzaamheden uit te voeren. Na afronding daarvan ging de werknemer, zonder opdracht van zijn werkgever, verder op een ander dak waar hij doorheen viel. De werkgever betoogde dat de werkzaamheden aan het tweede dak niet tot de werkzaamheden behoorden die hij had opgedragen en dus van aansprakelijkheid geen sprake kon zijn. Tevergeefs, want de Hoge Raad oordeelde dat voldoende was dat de werknemer schade had gelden terwijl hij krachtens arbeidsovereenkomst werkzaamheden verrichtte op het terrein waar hij te werk was gesteld.

De zorgplicht van de werkgever gaat echter niet zover dat hij moet zorgdragen voor de veiligheid van de werknemer in de privésituatie. Dat is door de Hoge Raad beslist in een uitspraak die handelde over een reclasseringsmedewerker die thuis was mishandeld door een cliënt. Ook woon-werkverkeer valt volgens de Hoge Raad niet onder de zorgplicht van de werkgever.

De (op weg naar huis) uitglijdende werknemer

De Kantonrechter in Den Haag besliste onlangs over een geval waarin de werkneemster op weg naar huis viel als gevolg van een loszittende kiezelsteen voor de hoofdingang van de werkgever. Saillant detail is dat de werkgever zorg droeg voor het onderhoud van het voorterrein. De kantonrechter moest zich uitlaten over de vraag of sprake was van schade geleden i)in de uitoefening van de werkzaamheden en ii) op de werkplek. Beide vragen beantwoordde de kantonrechter negatief.

Allereerst de werkplek. Volgens de kantonrechter kon het voorterrein waar de werknemer was gevallen niet worden gekwalificeerd als plek die wordt gebruikt of pleegt te worden gebruikt in verband met het verrichten van arbeid, zodat geen sprake was van schade opgelopen op de werkplek.
Dan de uitoefening van de werkzaamheden. Nu vast stond dat de werknemer op weg naar huis was, kon geen sprake zijn van schade die was geleden in de uitoefening van de werkzaamheden.

Dat de werkgever zorgde voor het onderhoud van het voorterrein maakte volgens de kantonrechter geen verschil, nu dat onderhoud niet werd verricht in het kader van de zorgplicht van de werkgever voor een veilige werkplek. Het voorterrein behoorde daar immers niet toe.

Tenslotte

De uitspraak van de kantonrechter is logisch in het licht van de jurisprudentie waarin is uitgemaakt dat de werkgever niet aansprakelijk is voor schade, geleden in de privésituatie. Gezien de ruime uitleg van het begrip werkplek in de rechtspraak, is ook goed verdedigbaar dat een door de werkgever onderhouden voorterrein daartoe behoort. Net zo goed verdedigbaar is dat de uitoefening van de werkzaamheden voortduurt zolang de werkplek, inclusief het voorterrein, niet is verlaten.
De uitspraak had dus goed anders kunnen luiden.
Werkgevers doen er in ieder geval verstandig aan om de uitspraak niet zo uit te leggen dat zij nooit aansprakelijk zijn voor ongevallen die zich voordoen 'buiten de voordeur'.

Voor meer informatie of advies over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Erik Lichtenveldt van de sectie Arbeidsrecht (tel: 010-7504475 of e-mail erik.lichtenveldt@thladvocaten.nl)