Het relatiebeding is inmiddels een ingeburgerd begrip, Het is een bijzondere vorm van het concurrentiebeding, die erop neer komt dat het een werknemer wordt verboden om na de arbeidsovereenkomst werkzaam te zijn voor bepaalde relaties van de werkgever.

Op zich is een relatiebeding al een beperkte vorm van het concurrentiebeding. Niettemin kan het bij een ruime omschrijving van het begrip relatie en een grote werkgever, voor een werknemer behoorlijk belemmerend werken bij het zoeken naar een nieuwe baan. Als bijvoorbeed een onderneming als Shell haar werknemers verbiedt om na het einde van het dienstverband in dienst te treden of zaken te doen met al haar relaties (klanten, leveranciers etc.), is goed voor te stellen dat solliciteren niet makkelijk wordt

Een minder extreem maar niettemin voor de betrokken werknemer erg bezwarend relatiebeding werd onlangs voorgelegd aan het Hof in Den Haag (vindplaats: www.ar-updates.nl, AR 2016-0499).

De casus

Wat was er aan de hand? Een senior jurist, geboren in 1956, is in 2003 bij de werkgever in dienst getreden  als senior jurist. De werkgever is een landelijke organisatie met 18 vestigingen en 750 werknemers. In de arbeidsovereenkomst is een relatiebeding opgenomen waaronder het de werknemer verboden is om gedurende drie jaar na het einde van de arbeidsovereenkomst als jurist in dienst te treden bij klanten van de werkgever.

In 2015 ontbindt de kantonrechter de arbeidsovereenkomst wegens tegenvallende prestaties van de werknemer. De werknemer vraagt vervolgens vernietiging van het relatiebeding. De kantonrechter doet niet meer dan de duur van het beding terugbrengen naar twee jaar.

De werknemer gaat in hoger beroep. Volgens hem is het niet redelijk van de werkgever om hem aan het relatiebeding te houden. Allereerst omdat de werkgever landelijk meer dan 10.000 klanten heeft, terwijl de werknemer er maar ongeveer 20 bediende. Daar komt volgens de werknemer nog bij dat de werkgever weigert om inzicht te verschaffen in haar klantenlijst, zodat het voor de werknemer onmogelijk is in te schatten of hij bij indiensttreding elders het beding overtreedt.

Het hof

Het hof is gevoelig voor de argumenten van de werknemer en oordeelt dat de omvang van het klantenbestand voor de werknemer een belemmering vormt om elders werkzaam te zijn, te meer nu de werkgever weigert een lijst met relaties over te leggen.

Het hof beperkt vervolgens het relatiebeding tot die relaties waarmee de werknemer in de praktijk daadwerkelijk heeft gewerkt.

Voor de praktijk

Of het hof Den Haag, waaronder ook Rotterdam valt, een precedent heeft willen scheppen voor de beoordeling van andere relatiebedingen is niet met zekerheid te zeggen. Het lijkt erop dat het hof mee heeft laten wegen dat de werkgever (ook in hoger beroep) weigerde een lijst met relaties over te leggen.
Het zou in ieder geval een behoorlijke beperking van veel relatiebedingen betekenen als deze alleen zouden gelden voor  relaties waarmee de betrokken werknemer daadwerkelijk heeft gewerkt.

Waar de beslissing van het hof in deze zaak heel redelijk voorkomt, zijn er ook zaken denkbaar waar de beperking die het hof toepast onredelijk uitpakt. Denk aan een klein adviesbureau met enkele commerciële medewerkers. Als daar één medewerker vertrekt, is de kans groot dat die medewerker de klanten, ook die van zijn collega's, wel kent.
De werkgever heeft er dan een evident belang bij dat de vertrokken medewerker – met de kennis die hij over het bedrijf en bijvoorbeeld de tarieven van de werkgever heeft , geen enkele klant benadert om daar zaken mee te doen of om daar in dienst te treden. Een onoverkomelijke belemmering hoeft dat voor de werknemer niet op te leveren, nu de klantenlijst van een klein bureau overzichtelijk zal zijn.

Voor meer informatie of advies over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Erik Lichtenveldt (tel: 010-7504475 of e-mail el@thladvocaten.nl)