Onder de naam ' Bruggen slaan' presenteerden Mark Rutte en Diederik Samson op maandag 29 oktober jl. het regeerakkoord VVD-PvdA. In het hoofdstuk arbeidsmarkt is een ingrijpende herziening van het ontslagrecht te vinden.

Die hervorming is volgens de regeringspartners nodig om een snelle doorstroming van baan naar baan te garanderen met een zo kort mogelijke terugval op een uitkering. De voor velen belangrijkste wijziging is de vervanging van de preventieve ontslagtoets door een ontslagadvies. Hieronder vindt u de belangrijkste veranderingen op een rij.

Preventieve ontslagtoets wordt vervangen door verplicht advies

Het huidige duale stelsel, waarbinnen een beëindiging van de arbeidsovereenkomst kan worden nagestreefd via een ontbindingsprocedure bij de kantonrechter of een ontslagprocedure bij het UWV, verdwijnt. Een werkgever dient zich in de toekomst in bijna alle gevallen tot het UWV te wenden voor een verplichte adviesaanvraag. Dat advies moet binnen vier weken worden gegeven, waar nu zes weken de standaard is voor een ontslagprocedure bij het UWV.

Het verplichte advies vervalt als in een collectieve arbeidsovereenkomst is voorzien in een qua inhoud en snelheid vergelijkbare procedure.

De kantonrechter heeft alleen nog een rol als een werkgever iemand wil ontslaan in strijd met een opzegverbod of als een werkgever een tijdelijk contract wil ontbinden terwijl het contract die mogelijkheid niet biedt.

Rechter toetst achteraf

Een ontslagen werknemer kan zich tot de rechter wenden. De rechter zal het ontslag moeten toetsen aan dezelfde criteria als het UWV. Onduidelijk is nog of de rechter de beoordeling zelf opnieuw mag doen, of slechts, net als in het bestuursrecht, moet beoordelen of het UWV in redelijkheid tot zijn oordeel heeft kunnen komen. In het regeerakkoord is alleen te lezen dat de rechter het UWV-advies zwaar zal laten wegen.

Indien de rechter een ontslag onterecht vindt, kan hij aan de werknemer een vergoeding toekennen. Indien de werkgever is afgeweken van een negatief ontslagadvies van het UWV, kan de rechter het ontslag bovendien ongedaan maken.

Werkgeversvergoedingen voor de werknemer

De kantonrechtersformule verdwijnt. In plaats daarvan kan de rechter, in het geval hij het ontslag onterecht vindt, een ontslagvergoeding toekennen van maximaal een half maandsalaris per dienstjaar met een bovengrens van € 75.000,--. Er is geen mogelijkheid van hoger beroep.

Daarnaast blijven de wettelijke opzegtermijnen, van maximaal vier maanden, gehandhaafd. Daarnaast wordt een zogenaamd transitiebudget ingevoerd. Het transitiebudget behelst een scholingsvergoeding die de werkgever verschuldigd is bij onvrijwillig ontslag of het niet verlengen van een tijdelijk contract van minimaal een jaar. De omvang van dit budget bedraagt een kwart maandsalaris per gewerkt dienstjaar met een maximum van vier maandsalarissen.

Voldoende voor toekenning van het transactiebudget is dus dat het initiatief tot ontslag of niet-verlenging van een tijdelijk contract van de werkgever uitgaat. Betaling kan alleen achterwege blijven als het ontslag is ingegeven door de slechte financiële situatie van de werkgever en de werkgever failliet zal gaan als hij aan de betalingsverplichting moet voldoen.

WW-uitkering wordt soberder

De WW-uitkering wordt korter en lager. De duur van de WW-uitkering wordt maximaal 24 maanden tegenover nu 38 maanden. De eerste twaalf maanden wordt de uitkering gerelateerd aan het laatstverdiende loon, de laatste twaalf maanden aan het minimumloon.

Ten slotte

Er is veel te zeggen over het regeerakkoord. Positief is dat de coalitiepartners het hebben aangedurfd om het ontslagrecht te hervormen. Met een verlaging van de ontslagvergoeding en de invoering van een verplicht advies in plaats van een preventieve ontslagtoets, lijkt die hervorming met name gunstig voor werkgevers.

De weg naar de Kantonrechter vervalt echter en de statistieken laten zien dat het UWV strenger toetst dan de Kantonrechter, hetgeen mede te maken zou kunnen hebben met de mogelijkheid van de Kantonrechter om een vergoeding toe te kennen.
Werkgevers zullen in de praktijk waarschijnlijk niet snel over gaan tot een ontslag van een werknemer als het UWV daarover negatief heeft geadviseerd. De kans dat de rechter dan het ontslag ongedaan maakt is immers groot.

Er is nog een hoop onduidelijk. Hiervoor tipte ik al aan dat onduidelijk is welke vrijheid de rechter heeft bij het toetsen van het ontslagadvies van het UWV. Ook is bijvoorbeeld onduidelijk op welke wijze het transitiebudget wordt uitgekeerd. Moet de werkgever dit direct aan de werknemer betalen en erop vertrouwen dat de werknemer het budget gebruikt voor opleiding, dient het bedrag aan de overheid te worden betaald of dient de werknemer 'bonnetjes' in te dienen. De term budget lijkt op het laatste te duiden.Fiscaal gezien is van belang of het budget moet worden gezien als loon of als kosten van opleiding.

Voor meer informatie of advies over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Erik Lichtenveldt
(tel: 010-7504475 of e-mail el@thladvocaten.nl)