Inleiding

Op grond van het algemene burgerlijke recht kan een overeenkomst worden vernietigd wanneer die door bedreiging, bedrog of misbruik van omstandigheden tot stand is gekomen. Als een overeenkomst op één van deze gronden wordt vernietigd, werkt deze vernietiging terug tot het tijdstip waarop de overeenkomst werd aangegaan.

In de rechtspraak is de vraag naar voren gekomen of ook arbeidsovereenkomsten kunnen worden vernietigd op grond van bijvoorbeeld bedrog. De Hoge Raad heeft zich daarover uitgelaten in een arrest van 7 februari 2020. Het ging om een aansprekende casus. Een zorginstelling zocht een psychotherapeut, maar één van de sollicitanten had zo'n goed CV dat hij werd aangenomen als directeur zorg.  Tijdens het dienstverband bleek de betrokkene niet over de vereisten capaciteiten te beschikken. Onderzoek wees uit dat de werknemer geen lid was van de beroepsvereniging waarvan hij had aangegeven wél lid te zijn en dat hij zelfs niet de opleidingen had gevolgd die nodig waren om van die vereniging lid te kunnen zijn. Ook bleek zijn mededeling dat hij had gewerkt bij een GGZ instelling niet te kloppen en bleek hij überhaupt niet te zijn ingeschreven in het BIG-register waarin hij als psychotherapeut wel geregistreerd zou moeten zijn. De inspectie gezondheidszorg en jeugd legde de werknemer een beroepsverbod op en de betreffende werknemer bleek ook bij vier andere zorgaanbieders al een vals CV te hebben verstrekt.

De zorginstelling koos er niet voor om de werknemer op staande voet te ontslaan, maar vernietigde de arbeidsovereenkomst op grond van bedrog. Het voordeel daarvan is dus dat de arbeidsovereenkomst wordt geacht niet te hebben bestaan. De zorginstelling vorderde dan ook het nettoloon terug dat gedurende het dienstverband was betaald.

De kantonrechter en het hof

De kantonrechter en het hof in hoger beroep kwamen tot het oordeel dat een arbeidsovereenkomst niet kan worden vernietigd op grond van bedrog. Beide instanties overwogen daartoe dat een arbeidsovereenkomst alleen kan eindigen op één van de in de wet daarvoor geregelde wijzen. Het met terugwerkende kracht vernietigen van een arbeidsovereenkomst is met dat uitgangspunt in strijd, tenzij de arbeidsovereenkomst geheel nutteloos zou zijn gebleken, aldus de kantonrechter en het hof.

De Hoge Raad

De Hoge Raad oordeelt anders. Volgens de Hoge Raad staat er niets aan in de weg dat een arbeidsovereenkomst wordt vernietigd op grond van bedrog. De wet geeft volgens de Hoge Raad voldoende handvatten om de gevolgen van die vernietiging, ook in het geval van een arbeidsovereenkomst, te regelen. In het bijzonder wijst de Hoge Raad erop dat de rechter desgevraagd aan de vernietiging geheel of ten dele de werking kan ontzeggen als de ingetreden gevolgen moeilijk ongedaan kunnen worden gemaakt. Daarbij kan rekening worden gehouden met eventueel voordeel dat de arbeidsovereenkomst voor de werkgever heeft opgeleverd.

De Hoge Raad heeft de uitspraak van het hof dus vernietigd en de zaak verwezen naar een ander hof. Dat hof zal met inachtneming van wat de Hoge Raad heeft overwogen verder moeten oordelen. Logischerwijs zal de vernietiging van de arbeidsovereenkomst wegens bedrog onder de genoemde omstandigheden wel in stand blijven. Spannend is wat er gebeurt met de vordering tot terugbetaling van het loon. Van belang zal daarbij zijn hoeveel waarde het hof toekent aan het werk dat de betreffende werknemer nog verricht heeft. Ik neem aan dat die waarde niet te hoog zal zijn.

Voor meer informatie of advies over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Erik Lichtenveldt  (tel: 010-7504475 of e-mail el@thladvocaten.nl).