Het is algemeen bekend dat werkgevers dienen te zorgen voor een veilige werkplek en dat zij aansprakelijk zijn als werknemers een ongeval overkomt tijdens het werk dat te wijten is aan een onveilige werkplek. De werkgever kan niet makkelijk aan aansprakelijkheid ontkomen. Als de werknemer tijdens uitvoering van de werkzaamheden een ongeval overkomt, wordt aansprakelijkheid aangenomen. De werknemer hoeft niet te bewijzen dat de werkplek onveilig was, maar de werkgever moet bewijzen dat de werkplek veilig was of dat het ongeval was te wijten aan opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Uit de gepubliceerde rechtspraak blijkt dat werkgevers, als een werknemer tijdens uitvoering van de werkzaamheden iets overkomt, vaak aan het kortste eind trekken.

De inlenersaansprakelijkheid

Met de invoering van de  Wet Flexibiliteit en zekerheid in 1999 is de werkgever ook aansprakelijk voor de schade als gevolg van een ongeval indien hij 'voor de uitoefening van zijn beroep of bedrijf arbeid laat verrichten door een persoon met wie hij geen arbeidsovereenkomst heeft'. De wetgever dacht hierbij met name aan uitzendkrachten, maar onder de definitie kunnen veel meer verhoudingen worden gebracht. In een arrest uit 2012 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat ook zzp'ers onder de reikwijdte van het artikel gebracht kunnen worden. Dat is niet altijd zo. Volgens de Hoge Raad moet worden gekeken of degene die werkzaamheden verricht voor de zorg voor zijn veiligheid (mede) afhankelijk is van degene voor wie hij zijn werkzaamheden verricht (de 'werkgever'). Ook moeten de verrichtte werkzaamheden tot de beroeps- of bedrijfsuitoefening van de 'werkgever'  behoren.

De uitspraak van de Hoge Raad

In de lagere rechtspraak werd al aangenomen dat ook vrijwilligers onder de reikwijdte van de werkgeversaansprakelijkheid gebracht kunnen worden. De Hoge Raad heeft die lijn nu bevestigd in een uitspraak over een aansprekende casus. Het ging namelijk om een parochie die een klusgroep met vrijwilligers had opgericht. De klusgroep zou met instemming van de parochie verlichting op het dak van de kerk plaatsen. Bij het plaatsen van de verlichting is een vrijwilliger van het dak gevallen. Hij sprak de parochie aan, maar deze (haar verzekeraar) weigerde aansprakelijkheid te erkennen. De hamvraag was of de klusgroep wel werkzaamheden verrichtte die binnen de beroeps- of bedrijfsuitoefening van de parochie vielen. De parochie werkte normaal gesproken niet aan het dak en had daartoe ook geen werknemers in dienst. De Hoge Raad oordeelt echter dat het erom gaat of de parochie de werkzaamheden ook door eigen werknemers had kunnen verrichten. Dat was het geval, nu de parochie verantwoordelijk was voor het beheer en het onderhoud van de kerk. De parochie had zich ook bemoeid met de oprichting van de klusgroep, die een duidelijke hiërarchie en structuur kende en rapporteerde aan de parochie. Bovendien bekostigde de parochie het gereedschap en materiaal dat de klusgroep nodig had. De Hoge Raad achtte de parochie dus aansprakelijk als werkgever.  De vrijheid van de werkgever om het werk door werknemers of anderen te laten verrichten, behoort volgens de Hoge Raad niet van invloed te zijn op de rechtspositie van degene die het werk verricht en betrokken raakt bij een bedrijfsongeval.

Ten slotte

De uitspraak van de Hoge Raad is logisch, bevredigend en in lijn met eerdere lagere rechtspraak. Met de uitspraak is duidelijk dat ook vrijwilligers onder de reikwijdte van de werkgeversaansprakelijkheid vallen, mits aan de door de Hoge Raad geformuleerde voorwaarden wordt voldaan.

De vrijwilliger moet dus wel werkzaamheden verrichten ter uitvoering van het bedrijf van de werkgever. Vanwege de bijzondere omstandigheden van het geval, werd aan die voorwaarde voldaan voor wat betreft de klusgroep van de parochie. Normaal gesproken zal een vrijwillige of betaalde 'klusser' echter niet zo snel degene voor wie hij klust kunnen aanspreken. Denk daarbij aan het (school)voorbeeld van een schilder die een advocatenkantoor schildert en daarbij van de trap valt. Schilderen is geen werk dat een advocatenkantoor verricht en dus zal een claim van de schilder stranden.

Voor meer informatie of advies over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Erik Lichtenveldt  (tel: 010-7504475 of e-mail el@thladvocaten.nl).