De volgende situatie zal veel dienstverleners en andere opdrachtnemers bekend in de oren klinken. Er komt een verzoek binnen om bijstand waarmee de nodige haast is gemoeid. U gaat direct aan de slag. Degene die u heeft benaderd komt niet helemaal koud binnen, bijvoorbeeld via een bestaande relatie, dus u vertrouwt erop dat u het wel eens wordt over de voorwaarden waaronder u uw werkzaamheden verricht.
U verricht die werkzaamheden en stuurt een factuur.

Na ontvangst van de factuur stelt degene van wie u de opdracht heeft gekregen, zich plotseling op het standpunt dat u geen opdracht had gekregen. In zijn overtuiging was er slechts sprake van een beperkte (vrienden)dienst waarvoor hij geen rekening had verwacht. Als u een andere mening was toegedaan, had u dat kenbaar moeten maken, aldus degene voor wie u heeft gewerkt.

Wat nu? Achteraf komt u tot de conclusie dat u duidelijker had moeten zijn, maar het is toch ook logisch dat u niet voor niets werkt. De rechtbank Amsterdam deed onlangs een uitspraak over een situatie als deze. Waar ging het om?

Feiten en omstandigheden

Een bouwkundige wordt benaderd door een koper van een rijksmonument, die aangeeft dat de bouwkundige hem was aangeraden door de verkopend makelaar. De koper vraagt op 8 juli 2015 of de bouwkundige op 10 juli 2015 het gekochte monument zou kunnen inspecteren en stuurt bij e-mailberichten van 8 en 9 juli 2015 de nodige stukken toe met de opmerking "dit als eerste aanzet voor vrijdag". De bouwkundige bestudeert de stukken en op 10 juli 2015 vindt vervolgens daadwerkelijk de inspectie van het pand plaats. De bouwkundige pakt ook daarna door en stuurt bij e-mail van 12 juli 2015 aan de koper enkele digitale bestanden met onder meer een schetsplan en een omgevingsvergunning.

Op 1 september 2015 stuurt de bouwkundige vervolgens een  rekening voor een bedrag van € 1.936,-- inclusief omzetbelasting. Nog diezelfde dag protesteert de koper tegen de factuur en schrijft:

"De opdracht was een woningschouw die ik vervolgens heb laten uitvoeren door een ander bedrijf. Ter plaatse ontwikkelde zich een leuk gesprek een bood je aan om e.e.a. op papier te zetten. Mijn begrip was dat dit een vriendendienst was, temeer omdat er vooraf geen afspraken zijn gemaakt."

Beoordeling rechtbank

De rechtbank bekijkt allereerst of sprake is van een overeenkomst van opdracht.
Daarvan is volgens het Burgerlijk Wetboek sprake als iemand (de opdrachtnemer) zich jegens een ander (de opdrachtgever) verbindt om werkzaamheden te verrichten, anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst. Volgens de rechtbank was van een overeenkomst van opdracht sprake. De koper van het pand had volgens de rechtbank moeten begrijpen dat hij de bouwkundige aan het werk had gezet (werkzaamheden had laten verrichten), zeker nadat de koper op de vraag van de bouwkundige of hij zijn bevindingen op papier zou zetten en zou toezenden, bevestigend had geantwoord.

Het Burgerlijk Wetboek bepaalt voorts dat de opdrachtgever loon verschuldigd is als de overeenkomst door de opdrachtnemer in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf is aangegaan. Ook daarvan was volgens de rechtbank sprake. Er was namelijk geen vriendschappelijke relatie tussen partijen en het lag dus niet voor de hand dat de bouwkundige zijn werkzaamheden gratis zou verrichten. Dat de koper van woning hier anders over dacht, bleef volgens de rechtbank logischerwijs voor zijn risico.

Dan blijft uiteraard nog over de vraag welke vergoeding moet worden betaald. Ook daarvoor geeft de wet een regeling. Als partijen bij een overeenkomst van opdracht het loon niet hebben bepaald, schrijft de wet namelijk voor dat de opdrachtgever het op de gebruikelijke wijze berekende loon of, bij gebreke daarvan, een redelijk loon verschuldigd is. Wat een redelijk loon is hangt volgens de rechtbank af van de aard van de opdracht, de omvang van verrichte werkzaamheden en van hetgeen in de algemene zin gebruikelijk is.

De rechtbank oordeelde in dit concrete geval dat de door de bouwkundige in rekening gebrachte uren en zijn tarief onvoldoende betwist waren en volgens de kantonrechter als redelijk konden worden beschouwd. De vordering werd dus integraal toegewezen.

Conclusie

Hoewel het natuurlijk verstandig is om voorafgaand aan een opdracht goed vast te leggen wat u doet tegen welk tarief, is er nog geen man overboord als u dat nalaat of vergeet. Als u duidelijk kunt maken dat sprake was van een opdracht en niet van een vriendendienst, bent u al verzekerd van een redelijk loon. Als u loon in rekening brengt dat in de markt gangbaar is, kunt u er vanuit gaan dat u door de rechter in het gelijk wordt gesteld als u dat loon in rechte vordert.

Voor meer informatie of advies over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Erik Lichtenveldt (tel: 010-7504475 of e-mail el@thladvocaten.nl).